Νέα γρίπη και άλλα ...πράσινα άλογα

Στις μέρες μας το ύψιστο κοινωνικό αγαθό της υγείας μονοπωλείται εν πολλοίς από το καθεστώς της Ελεύθερης Αγοράς, που σαν κυρίαρχη μορφή εξουσίας χρησιμοποιεί κάθε θεμιτό ή αθέμιτο μέσο προκειμένου να επιτύχει την αύξηση του κέρδους του και κατά συνέπεια την συγκέντρωση του πλούτου, σαν την πλέον αποδεκτή - με τα σημερινά δεδομένα - δύναμη επιρροής και άσκησης κοινωνικού ελέγχου.

Οι φαρμακευτικές εταιρίες, τα κερδοσκοπικά ιδρύματα υγείας, οι κάθε είδους «λειτουργοί» υγείας, χωρίς κανένα ηθικό φραγμό χρησιμοποιούν τους θεσμικούς φορείς και συστήματα ως μαριονέτες προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους τους. Οι τελευταίοι, ως λήπτες αποφάσεων, δεν έχουν κανένα άλλο ρόλο παρά εκείνο της μαριονέτας στο σκληρό παιχνίδι επιβολής της εξουσίας.
Ο άνθρωπος σαν ατομική μονάδα είναι ο αποδέκτης κάθε ρυθμιστικού κανόνα που πηγάζει από αυτή την διεργασία, με ευεργετικά ή καταστροφικά κάθε φορά αποτελέσματα για τον ίδιο, μα και για την κοινωνία που εκείνος συγκροτεί.
Η ασθένεια, η πρωταρχική απειλή του αγαθού της Υγείας, χρησιμοποιείται έτσι αρχικά ως στόχος προς εξάλειψη αυτής της απειλής, με θεαματικά μέχρι σήμερα αποτελέσματα, την ίδια στιγμή όμως και σαν εργαλείο για την επίτευξη των παραπάνω στόχων.
Ανέκαθεν η αρρώστια γινόταν κατανοητή κοινωνικά, μέσα από συγκεκριμένους συμβολισμούς και νοηματοδότηση. Αποκτούσε έτσι ένα συμβολισμό που επιτελούσε ένα σκοπό σε κάθε χρονική συγκυρία που χρησιμοποιείτο.
Στην Ιστορία μπορούμε να εντοπίσουμε παραδείγματα όπου η ασθένεια και πιο συγκεκριμένα οι φορείς της ασθένειας θεωρούνται «μιαροί» όπως οι λεπροί του Ευαγγελίου, ή όπως οι Χολεριασμένοι στον σκοτεινό Μεσαίωνα.

Στην σύγχρονη εποχή τον ρόλο του «μιαρού» του «βρώμικου» έχουν οι ασθενείς του AIDS, ενώ ακόμα πιο πρόσφατα οι «παράνομοι μετανάστες» βαρύνονται με την κατηγορία μετάδοσης ασθενειών που σε μεγάλο βαθμό έχουν εξαφανιστεί στις Δυτικές κοινωνίες. Το αίσθημα της «απειλής» που εσκεμμένα καλλιεργείται παίζει εδώ ένα προφανή πολιτικό ρόλο.
Η πολιτική διαχείρισης της εκάστοτε απειλής της ασθένειας απαιτούσε ανέκαθεν την «δαιμονοποίηση» μερίδας ανθρώπων, οι οποίοι στην ουσία δεν είναι τόσο απειλή κατά της συνολικής υγείας του πληθυσμού, όσο απειλή κατά μιας καθιερωμένης τάξης πραγμάτων. Έτσι ο φόβος της ασθένειας και κατά συνέπεια του θανάτου διαχειρίζεται με τέτοιο τρόπο που να δικαιολογεί ναι να νομιμοποιεί στην κοινή γνώμη και αντίληψη το κυνήγι των όποιων «Μαγισσών»!
Μπορούμε να ασχοληθούμε με την επίκαιρη απειλή της «γρίπης» αρχίζοντας από την ονοματολογία της: Ονομάζεται «Μεξικανική γρίπη» στις χώρες όπου οι Μεξικάνοι μετανάστες έχουν ένα αρνητικά φορτισμένο στερεότυπο «λαθραίου, βρωμιάρη και παράνομου». Ονομάζεται «γρίπη των χοίρων» σε χώρες όπου τα γουρούνια εμπεριέχουν θρησκευτικές συνδηλώσεις του ανίερου και του μιαρού.
(Χαρακτηριστικές οι πρόσφατες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του Αιγυπτιακού κράτους ενάντια στους Χριστιανούς Κόπτες που κυρίως ασχολούνται με την χοιροτροφία.)
Στην χώρα μας επιλέγουμε την επιστημονική ονομασία του υιού (Η1Ν1) η οποία δεν κατευθύνει συνειρμικά σε καμία κοινωνική ομάδα, αλλά με τον «επιστημονισμό» της επαυξάνει την σοβαρότητα και τον συνοδευόμενο της θεωρητικό κίνδυνο!
Ο πλέον αδαής όμως θα μπορέσει να διακρίνει μια σύγχρονη τακτική διαχείρισης του φόβου που προκαλεί η νέα γρίπη. Μέσα από τον τρόπο που προβάλλεται από τα ΜΜΕ, καθώς και μέσα από τα μέτρα τα οποία παίρνονται για την αντιμετώπισή της.
Ο φόβος είναι ένα χρήσιμο συναίσθημα το οποίο συμβάλλει στην αντιμετώπιση κινδύνων. Είναι ένας απαραίτητος μηχανισμός προστασίας. Όταν όμως ο φόβος υφίσταται εκεί όπου δεν υπάρχει ουσιαστικός κίνδυνος, τότε μετατρέπεται σε άκριτη και άλογη «φοβία»! Η «φοβία» λοιπόν που τόσο απροκάλυπτα παρατηρούμε σήμερα να προκαλείται, γίνεται εμπόδιο στην αποτελεσματική αντιμετώπιση του όποιου κινδύνου, αλλά αποτελεί ένα καταπληκτικό εργαλείο χειραγώγησης του κοινού.

Οι ακραίες, παράλογες, υπερβολικές ενέργειες που την συνοδεύουν, συνάδουν απόλυτα με τους σκοπούς των φαρμακευτικών εταιριών που ασχολούνται με το πολυσυζητημένο «εμβόλιο» που πριν ακόμα «ανακαλυφθεί» βλέπει τις παραγγελίες του να εκτινάσσονται σε δυσθεώρητα ύψη, πολλαπλασιάζοντας με γεωμετρικό ρυθμό τα οικονομικά οφέλη εκείνων που το διαχειρίζονται, σε μια εποχή μάλιστα «ύφεσης»!
Η υποτιθέμενη διάθεσή του μάλιστα συναντά αρκετές αντιγνωμίες σχετικά με το ποιες ομάδες πληθυσμού θα εμβολιαστούν πρώτες από τους θεσμικά αρμόδιούς φορείς. Σαν γεγονός αυτό καθ’ εαυτό είναι χαρακτηριστικό για το πώς γίνεται πολιτικά αντιληπτό το αγαθό της υγείας!
Πολιτικά αντιληπτό όχι μόνο από «πάνω» δηλαδή από τους φορείς διαχείρισης της εξουσίας, δηλαδή Υπουργεία, Οργανισμούς, αλλά και από «κάτω» δηλαδή από το μεμονωμένο άτομο που συρρέει στα νοσοκομεία και τα φαρμακεία εκλιπαρώντας για την «μαγική» προστασία!

Πάμπολλα τα παραδείγματα στην Ιστορία: Ακόμα και στις περιπτώσεις πραγματικής πανδημίας η Φοβία μεταδίδεται ευκολότερα και με μεγαλύτερη ένταση από την ίδια την ασθένεια. Διογκώνει τα φαινόμενα και δρα ανασταλτικά στην αντιμετώπιση της ασθένειας την ίδια στιγμή που υπονομεύει τους θεσμούς και την κοινωνική συνοχή.
Η μέριμνα για την Δημόσια Υγεία δεν επαφίεται μόνο στους μηχανισμούς της Αγοράς, ούτε στο όποιο Εθνικό Σύστημα μόνο: βρίσκεται και στα χέρια όλων μας!
Ευθύνη μεγάλη στους ώμους μας να παραμείνουμε Νηφάλιοι, Υποψιασμένοι και Κριτικοί απέναντι σε κάθε τι σκοτεινό που μας περιβάλλει…
Γιαλελάκης Αντώνης
09/09/09

Δεν υπάρχουν σχόλια: