ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΚΑΡΔΙΑΣ: ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Τον επόμενο Φεβρουάριο μια νηπιαγωγός από την Άνδρο θα γίνει η πρώτη πολίτης της Ελλάδας που θα ζει 20 πλέον χρόνια με μεταμοσχευμένη καρδιά. Κι από τον προηγούμενο Ιούλιο ένας άνδρας από την Αίγινα είναι ο μοναδικός πολίτης της χώρας μας που ζει με την τρίτη του καρδιά αφού υποβλήθηκε για δεύτερη φορά σε μεταμόσχευση καρδιάς. Σπουδαίες περιπτώσεις που προσωποποιούν την εκπληκτική πρόοδο της Ιατρικής επιστήμη ιδιαίτερα στη θεραπεία των παθήσεων της καρδιάς.

Το 1989 η νηπιαγωγός από την Άνδρο ήταν υποχρεωμένη να φύγει από την Ελλάδα και να εμπιστευτεί την ζωή της σε ένα πρόγραμμα Μεταμοσχεύσεων στο εξωτερικό.. Ήταν μία εποχή που κατά χιλιάδες οι ασθενείς καρδιάς αλλά και πολλών άλλων παθήσεων πήγαιναν στο εξωτερικό για να μια ιατρική επέμβαση από την οποία πολλές φορές θα κρινόταν η ζωή τους. Το 1995 ξεκίνησε το πρόγραμμα Μεταμοσχεύσεων Καρδιάς στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο (ΩΚΚ) με την άφιξη στην Ελλάδα του Διευθυντή του Δρ Π. Αλιβιζάτου. Σήμερα είναι το μοναδικό πρόγραμμα Μεταμοσχεύσεων Καρδιάς στη χώρα μας, είναι ουσιαστικά το Πρόγραμμα Μεταμοσχεύσεων Καρδιάς της Ελλάδας.

Μετά από 13 χρόνια λειτουργίας τα αποτελέσματα είναι εκπληκτικά και υπογραμμίζονται από 60 και πλέον συμπολίτες μας που έχουν μεταμοσχευθεί και η υγεία τους είναι στη συντριπτική πλειοψηφία σε εξαιρετική κατάσταση. Η ποιότητα του Προγράμματος μετριέται στις επιτυχείς Μεταμοσχεύσεις και κύρια στην μακρόχρονη επιβίωση των μεταμοσχευμένων. Με τα σημερινά δεδομένα κάποιος που μεταμοσχεύτηκε στο ΩΚΚ έχει 75% πιθανότητες να ζει μία κανονική ζωή μια δεκαετία μετά. Αυτά τα αποτελέσματα είναι με διαφορά υψηλότερα του μέσου όρου παγκοσμίως όπως καταγράφονται στο Διεθνή Οργανισμό Μεταμόσχευσης Καρδιάς-Πνεύμονα και συκρίνονται με αυτά των πολύ έμπειρων Προγραμμάτων που είναι στην τριτη δεκαετία λειτουργίας τους. Τα παραπάνω είναι τα καλύτερα νέα για κάθε ασθενή με τελικό στάδιο καρδιακής ανεπάρκειας που πλέον προσβλέπει μόνο στην Μεταμόσχευση σαν την μοναδική ελπίδα για τη ζωή του.

Ο γράφων, με βάση τα αντίστοιχα αποτελέσματα της πρώτης 5αετίας, αποφάσισε πρίν 7 χρόνια να επιστρέψει από το εξωτερικό και να εμπιστευτεί τη ζωή του στο Πρόγραμμα Μεταμοσχεύσεων του ΩΚΚ. Παράλληλα, η Κύπρος σαν κράτος αποφάσισε να κάνει το ίδιο και πλέον εμπιστεύεται τους ασθενείς που χρειάζονται Μεταμόσχευση καρδιάς (όπως κι αντίστοιχα προσφέρει τα διαθέσιμα μοσχεύματα) στο ίδιο Πρόγραμμα παρά την ιατρική συνεργασία που είχε και έχει με το Ισραήλ λόγω της κρίσιμης για τις μεταμοσχεύσεις γεωγραφικής εγγύτητας. Είναι σαφής η στροφή στην επιλογή των πολιτών. Πλέον, μόνο η έλλειψη μοσχευμάτων καρδιάς στην Ελλάδα μπορούν να οδηγήσουν κάποιον στο εξωτερικό.

Όπως τα περισσότερα σπουδαία επιτεύγματα στη ζωή η επιτυχία αυτή είναι αποτέλεσμα συλλογικής αφοσιωμένης προσπάθειας με σωστή κι έμπειρη καθοδήγηση. Το ΩΚΚ παρέχει στο Πρόγραμμα εξαιρετική υλική και τεχνική υποδομή έχοντας οργανώσει τα απαραίτητα εργαστήρια, ο Διευθυντής που οργάνωσε το πρόγραμμα έφερε μαζί του εμπειρία εκατοντάδων μεταμοσχεύσεων κι η ομάδα περίπου 30 ιατρών και νοσηλευτών όλων των σχετικών ειδικοτήτων δουλεύει συλλογικά και συντονισμένα για πάνω από μία δεκαετία. Πάνω απ’ όλα όμως είναι η δέσμευση του Προγράμματος Μεταμοσχεύσεων του ΩΚΚ ότι θα παρακολουθεί αδιάλειπτα τους μεταμοσχευμένους για όλη τους τη ζωή. Αυτή η παρακολούθηση κάνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου αφού λόγω της επιλεκτικής καταστολής του ανοσοποιητικού τους συστήματος (στην οποία αναγκαστικά βρίσκονται οι μεταμοσχευμένοι προκειμένου να μην απορριφθεί το μόσχευμα) κινδυνεύουν από διάφορες λοιμώξεις κι εμφάνιση νεοπλασμάτων ενώ πάντα ελοχεύει ο κίνδυνος της χρόνιας απόρριψης που σε προχωρημένο στάδιο αντιμετωπίζεται μόνο με νέα μεταμόσχευση. Η δέσμευση αυτή του ΩΚΚ απέναντι στους μεταμοσχευμένους είναι κι ο βασικός λόγος των εξαιρετικών αποτελεσμάτων μακρόχρονης διαβίωσης. Ταυτόχρονα η εισαγωγή της μηχανικής υποστήριξης της καρδιάς στο στάδιο αναμονής για μεταμόσχευση έχει μειώσει τη θνησιμότητα των υπό μεταμόσχευση ασθενών από 47% σε 14%.

Τα παραπάνω αποτελέσματα αποτελούν εξαιρετική διάκριση για τη χώρα μας κι είναι σχεδόν σε διαμετρικά αντίθετη θέση με την γενικότερη λαϊκή αίσθηση για την παροχή Ιατρικών Υπηρεσιών στην Ελλάδα. Αποκτά δε ιδιαίτερη σημασία εάν κανείς συλλογισθεί ότι δεν πρόκειται για μία ιατρική πράξη αλλά για ένα Πρόγραμμα όπου δοκιμάζεται στο χρόνο με πολλούς τρόπους η ιατρική ικανότητα, η οργάνωση αλλά κι η ψυχολογική αντοχή όλων των ανθρώπων που συντελούν στο Πρόγραμμα.

Η Ομάδα Μεταμοσχεύσεων Καρδιάς του ΩΚΚ έχει φέρει αποτελέσματα ανάλογα των πιο έμπειρων Προγραμμάτων στο κόσμο. Το ερώτημα έτσι τίθεται αυτόματα, μπορεί η Ελλάδα να θέσει τον στόχο να έχει τα καλύτερα αποτελέσματα Μεταμόσχευσης Καρδιάς σε παγκόσμιο επίπεδο; Είναι ένας σωστός στόχος; Κατά τη γνώμη μου εάν δεν βάλουμε εξαιρετικούς στόχους με δεδομένα τα τωρινά αποτελέσματα τότε αυτόματα θέτουμε μέτριους. Κι όταν η στοχοθέτηση αφορά τη ζωή δεκάδων σήμερα κι εκατοντάδων σε λίγα χρόνια ανθρώπων δεν επιτρέπεται οτιδήποτε λιγότερο από ένα Πρόγραμμα Μεταμοσχεύσεων, ένα Νοσοκομείο, ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας από το να στοχεύουν να παρέχουν το καλύτερο που έχει να δώσει η Ιατρική επιστήμη. Οι μεταμοσχεύσεις καρδιάς μπορούν να αποτελέσουν ένα ευγενικό κι απαιτητικό στοίχημα για τη χώρα μας αφού τα αποτελέσματα είναι μετρήσιμα κι εύκολα συγκρίσιμα με παγκόσμια ορίζοντα σύγκρισης.

Σαφέστατα εξαιρετικοί στόχοι απαιτούν εξαιρετικούς όρους υλοποίησης και πάνω απ’ όλα τη δέσμευση αυτών που μπορούν να επηρεάσουν με τις αποφάσεις τους το μέλλον του Προγράμματος Μεταμοσχεύσεων Καρδιάς. Σε λίγο καιρό η διοίκηση του ΩΚΚ θα κλιθεί να επιλέξει το νέο Διευθυντή της Α’ Καρδιοχειρουργικής Κλινικής που έχει και την ευθύνη του Προγράμματος Μεταμοσχεύσεων Καρδιάς της Ελλάδας και της Κύπρου. Οι άνθρωποι που έχουμε κάνει μεταμόσχευση καρδιάς καλούμε τη διοίκηση να δώσει τη δέσμευση απέναντι στον ελληνικό λαό ότι θα βάλει το στοίχημα για να έχει η Ελλάδα τα καλύτερα παγκοσμίως αποτελέσματα στις μεταμοσχεύσεις καρδιάς. Δύο πράγματα είναι γι αυτό απαραίτητα:

1. Η επιλογή του νέου Διευθυντή του Προγράμματος Μεταμοσχεύσεων να βρίσκει σύμφωνη την Ομάδας Μεταμοσχεύσεων, η συνοχή της οποίας είναι αναγκαία συνθήκη για την επιτυχή συνέχεια του Προγράμματος.

2. Ο δημιουργός και σημερινός Διευθυντής, Δρ. Αλιβιζάτος, να συνεχίσει να έχει επιτελικό ρόλο στο Πρόγραμμα Μεταμοσχεύσεων συνεισφέροντας την εμπειρία των 300 μεταμοσχεύσεων η οποία αποδείχθηκε κρίσιμη σε πολλές περιπτώσεις στην ως τώρα πορεία του Προγράμματος.

Η πρόκληση είναι μπροστά μας.

Δρ Νίκος Καραφόλας
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος, Noordwijk, Oλλανδία,
Αντιπρόεδρος του Σύλλογου Μεταμόσχευσης Καρδιάς και Φίλων της Μεταμόσχευσης «Συνεχίζω»

Το παραπάνω κείμενο στάλθηκε για δημοσίευση στην Εφημερίδα ΒΗΜΑ
Διαβάστε εδώ το δημοσιευμένο κείμενο στην έκδοση της 11/12/2008 στην Στήλη: Γνώμες